Fobiler
Kişide oluşan ileri seviyedeki korkulara fobi denilmektedir. Fobi, anksiyete/kaygı bozukluğu rahatsızlığının farklı bir boyutudur. Bu rahatsızlıkta kişinin korkuda aşırıya gitmesi söz konusudur. Normal bir korku duyulması gereken bir konuda aşırıya gidilmesi psikolojik bir rahatsızlıktır.
Kişi fobisiyle doğrudan karşılaşırsa durum daha vahim bir hale gelir ve kişi dehşete düşer. Panik oluşur ve bu durum kalp sağlığını da tehdit eder. Manisa Turgutlu ve İzmir Bayraklı fobi tedavisi sürecinde kişisel ve ruhsal yapı, tedavi yöntemi oluşturmada önemlidir.
Korkulan şeyden her zaman için kaçınılması ve bu durumun hayat tarzı haline gelmesi ‘fobi’ oluşumunu tetikler. Yani kişi köpekten korktuğunu her zaman için dillendirirse ve her halükarda köpekten uzak durmak için çaba sarf ederse bu durum ciddi bir hal alır ve kişi psikolojik sorunlu biri haline gelir.
Fobiler Kaç Çeşittir?
İnsan hayatının olumsuz yönde etkileyen fobiler iki kategoride değerlendirilir. Özgül ve karmaşık fobi olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Özgül fobiler, mekânsal ve faaliyet kategorisinde oluşan korkulardır. Suya girme, köpek ve yılan korkusu gibi korkular özgül korkulardır.
Karmaşık özelliğe sahip olan fobilerde ise korku birden fazla nesneye karşı duyulur. Birden fazla konu ve sahada ortaya çıkan bu korku, kaygısal anlamda kişinin ruhsal dengeyi kaybetmesi ve birbiri ile bağlantılı karmaşık konularda korku duymasıdır.
Fobi çeşitleri ise şu şekildedir:
1- Sosyal fobi/sosyal kaygı bozukluğu,
2- Açık alan korkusu/agora fobi,
Fobiler bu iki kategoride sınıflandırılır. Sosyal fobi;
1- Kişinin kalabalık organizasyonlardan kaçması,
2- Kalabalıkta kendini yabancı olarak görmesi,
3- Kalabalık önünde konuşmaktan çekinme gibi korkulardır. Kişi kalabalıktan her zaman için kaçar.
Agorafobi ise sosyal fobiden farklıdır. Kapalı mekan korkusu olarak isimlendirilen bu fobide AVM, otobüs, tren ve benzeri yerlerde bulunmaktan kaçınılır. Kapalı mekandan çıkamayacağını zanneden bu kişilerde kaygı maksimum seviyede artmaktadır. Mekânsal korkuya sahip kişiler tek başına gezemez ve yanında her zaman için birilerinin olmasını ister.
Fobiler ve Özellikleri
Bir toplumun dörtte birinde fobi türüne rastlanır. Kadınlarda fobi yani yersiz korkular daha fazladır. Çocukluk döneminde kedi, köpek, örümcek ve benzeri hayvan fobilerine daha fazla rastlanır. Yaş ilerledikçe fobiler de karmaşık hale gelir.
Kişi fobisi ile karşılaştığında dehşete düşer ve aşırı bir kaygı hali gösterir. Korkulan nesneden hızlı bir şekilde kaçış başlar. Fobi sahibine korkularından bahsetmek bile yeterlidir. Zihninde canlanır ve hemen tepki vermeye başlar. Nefes darlığı, kalp çarpıntısı, terleme, boğulma hissi, göğüs ağrısı ve ayak uyuşması gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler panik atak belirtileri ile aynıdır.
Fobiler ve Sebepleri
Çocukluk döneminde karşılaşılan ciddi bir olay fobiye neden olur. Anne ve babanın da tepkisi çocukta fobi oluşumunda etkilidir. Kedi, köpek veya böcek ile karşılaşıldığı zaman anne ve babanın aşırı tepki göstermesi durumunda çocukta fobi oluşur. Daha sonra bu fobiler kalıtsal hale gelir ve psikolojik sorunlar artmaya başlar. Yaş ilerledikçe ise durum daha karmaşık bir hale gelir.
Yaşanılan olumsuz olaylar, kalıtsal sorunlar ve panik atak problemleri fobi oluşumunu tetikler. Açık alan korkusu, kalabalık korkusu ve diğer korkular hayatı olumsuz yönde etkileyebilir.
Fobiler ve Tanısı
Basit ve hayatı doğrudan etkilemeyen fobiler kişiyi rahatsız etmemektedir. Kişiyi rahatsız etmemekle birlikte bu gibi fobiler tedaviye ihtiyaç duymaz. Panik atağa neden olan, günlük yaşantıyı doğrudan etkileyen ve psikolojik anlamda sorun oluşturan fobiler ise tedaviye ihtiyaç duyar. Fobilerin tedavi edilmemesi durumunda daha karmaşık hale gelmeye başlar. Bu nedenle kişinin fobileriyle yüzleşmesi ve yersiz korkularını yenmesi gerekir.
Fobilerle mücadele konusunda psikolog terapisi önemlidir. Terapinin amacı korkuya neden olan etkenlerin tespiti ve bu korkularla mücadele için özel bir yöntemin geliştirilmesi esastır. Bu işlemde uzman psikolog çözümleri önemlidir. Dışarı çıkma korkusu, kalabalığa karışma korkusu, tren veya metro korkusu, alt geçit ve üst geçit korkusu, tek başına kalma korkusu, korku duyulan nesnelerle karşılaşma korkusu ve kapalı alan korkusu tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Korkuların oluşmasında medyanın da etkisi fazladır. Filmler, diziler ve haberler, insan algısını kontrol eder. Psikolojik sağlığı ciddi anlamda bozan filmler ve programlar, özellikle çocuk psikolojisini ciddi anlamda tahrip eder.
Turgutlu Psikolog- Turgutlu Anka Psikoloji Merkezi